(خاطراتی از کتابفروشی‌های کاشان)
✍🏻 علی قنبری بیدگلی
دسترسی به کتاب در شهر کاشان، به‌واسطه‌ی «قرب منزل» با قم و تهران، هیچ وقت کار دشواری نبوده و این مسأله برای کتابخوانان ساکن این شهر همیشه یک امتیاز ویژه محسوب می‌شده است. با این همه، کمبود کتابفروشی‌های متعدّد، جامع و معتبر که رفع نیاز اصحاب مطالعه را بنماید، همیشه در این سامان احساس شده است. در دهه‌های اخیر البته تلاش شده با رونق‌بخشی به کتابخانه‌های عمومی، تا حدّ زیادی این نقیصه جبران گردد.
۱/ آیةالله منتظری: آن زمان [: زمان مرجعیّت حاج شیخ عبدالکریم حائری] در مدرسهٔ حاج ملّا صادق زندگی میکردم. مرحوم حاج میرزا مهدی بروجردی همه‌کارهٔ مرحوم حاج شیخ عبدالکریم بود که پول و شهریّه دست او بود و اصلاً او سرش شلوغ‌تر از مرحوم حاج شیخ عبدالکریم بود!
یادم هست که حاج شیخ غلامحسین منصور که استاد ما بود، چقدر زحمت کشیدند که فقط حاج میرزا مهدی را بتوانند ببینند که مثلاً برای ایشان شهریّه قرار بدهد! اوضاع اجمالاً به این شکل بود».
۱/ آیةالله شبیری زنجانی: «حاج احمد خادمی، خادمِ خانه‌زاد مرحوم آیةالله بروجردی و بزرگ‌شدهٔ بیت ایشان بود. ابتدا پدرش خادم آقای بروجردی بود. یعنی در سال ۳۲۸ زمانی که آقای بروجردی مجتهداً از نجف به بروجرد برگشت، آن موقع پدر حاج احمد، خادم ایشان بود. شنیدم آن زمان حاج احمد بچه بود و دنبال الاغ آقای بروجردی می دوید.
✍🏻 سیّد هادی طباطبایی
تاریخ روحانیّت و مرجعیّت نشان می‌دهد که گاه، اطرافیان بر آیت‌الله اثر گذاشته و رأی ایشان را تغییر داده‌اند. امّا وظیفه و رسالت اوّلیهٔ اطرافیان، مراقبت از آیت‌الله و جایگاه ایشان بود.
✍🏻 سیّد هادی طباطبایی
[حاج احمد خادمی]
«امام خمینی نسبت به آقای بروجردی ارادت و علاقه داشت؛ منتها آقای بروجردی یک خادمی داشت که بعضی اوقات بدرفتاری داشت و حتّی من شنیدم امام خمینی گفته بود: اگر آقای بروجردی این حاجی احمد (خادم مرحوم بروجردی) را بیرون کند، ما حتّی برای آقا ظرف آب پر می‌کنیم. تا این حد! آقای خمینی دارای قلب صافی بودند؛ امّا در وقت انتقام از دشمنان خدا هم حسابی شدیداً انتقام می‌گرفت».
✍🏻 علی قنبری بیدگلی
مقدّمه
زمانی که این حقیر به تحصیلِ رسائل و مکاسب اشتغال داشتم، عصرهای چهارشنبه یا پنجشنبه که فراغتی از درس و بحث حاصل می‌شد، به کوچهٔ ارک می‌رفتم تا مانند بسیاری از طلّاب به کتابفروشی‌های قدیمی و معروفِ این ناحیه سری زده، کتب مورد احتیاج خود را با قیمتِ ارزان‌تری تهیّه کنم، یا اگر احیاناً کتابِ نایابی از حقیر دلبری کرد، آن را به چنگ آورم.
✍🏻 بازخوانی و تصحیح: علی قنبری بیدگلی
«بدان که کلید سعادتِ هردو دنیا، شناختنِ نفس خود است؛ یعنی خودت را بشناسی. زیرا که شناختن آدمیْ خود را، کمک بر شناختنِ آفریدگار خود می‌نماید. چنان که خدا در قرآن می‌فرماید: سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی أنفسهم حتّی یتبیّن لهم أنّه الحقّ؛ زود باشد که نشان بدهیم به آنها آثار قدرتِ کاملهٔ خود را در عالَم نفْس‌های ایشان تا معلوم شود ایشان را که اوست پروردگار حقّ و ثابت.
آنچه در پی می‌آید، خاطرات مختصر حجّةالإسلام سیّد حسین هاشمی‌تبار بیدگلی از حجّةالإسلام‌والمسلمین مرحوم شیخ رحمتالله دلّال‌زاده می‌باشد که در ویگل‌نامک [: مجموعه‌مقالات بیدگل‌شناسی]، ج۱، ص۸۵ – ۸۶، به چاپ رسیده است.
✍🏻 علی قنبری بیدگلی
در یادداشت پیشین، مختصری پیرامون شرح احوال حجّةالإسلام‌والمسلمین مرحوم شیخ رحمتالله دلّال‌زاده (م ۱۳۹۶ ه ق) تقدیم شد.
در آنجا عرض شد: «در زمان کودکی ما، اطاقی در منزل مرحوم پدربزرگ وجود داشت که وسائلِ مرحوم شیخ رحمتالله را در آن نگهداری می‌کردند. ... کتاب‌های زیادی هم در طاقچه‌ها و قفسه‌های آن اطاق قرار داشت. ... بعد از ازدواج مجدّد خاله‌جان و هجرت‌شان به تهران، بخش اعظم آن کتابخانه به منزل فرزندشان منتقل شد و در کتابخانهٔ شخصی ایشان ادغام گردید. امّا یک صندوق کتاب و دو چمدان اعلامیّه و جزوه و دفتر یادداشت از آنمرحوم در همان اطاق قدیمی باقی ماند».
✍🏻 علی قنبری بیدگلی
حجّةالإسلام‌والمسلمین مرحوم شیخ رحمتالله دلّال‌زاده (فرزند حسن، متولّد ۲۵ / ۳ / ۱۳۲۸ ه ش) از روحانیون جوان بیدگل و از محصّلین مدرسهٔ علمیّهٔ آیةالله یثربی در کاشان بوده است. تحصیلات حوزوی آنمرحوم بیش از شش سال به طول نیانجامیده؛ امّا در طیّ همین شش سال به جهت اقدامات مؤثّر دینی و مشاغل رایج روحانی – اعمّ از امامت جماعت، وعظ و خطابه و مانند آن – مورد احترام و ارادت مردم بیدگل، و به‌خصوص اهالیِ محلّهٔ «علی‌اکبر»[1] بوده است.
